مجسمه ها در عین بسته بودن دهانشان قرنها ست فرهنگ و هنر سرزمین خود را با بغض فریاد می زنند.
نیک سیرت فر
محمدرضا نیک سیرت فر زاده سال 1349 در شهر تاریخی یزد در یک خانواده اصیل تهرانی به دنیا آمد و به دلیل شغل پدر که پیمانکار بود در شهرهای متعدد ازجمله یزد- جهرم – شاهین شهر – شیراز و اصفهان ساکن بوده است تا در آخر به تهران بازگشت.
دیپلم را در شهراصفهان از هنرستان فنی ماشین افزار (تراشکاری) دریافت نمود و پس از به آموزش کار گچبری و نقاشی دیواری مینیاتور و نقاشی گچبری مشغول گردید در طول مدت سربازی در تهران از گچبری و نقاشی دیواری مینیاتور ایرانی امرار معاش می نمود و پس از آن در دانشگاه آزاد دررشته گرافیک و فوق لیسانس در رشته تصویرسازی تحصیل نمود اما همواره در تمام این مدت به مجسمه سازی و گچبری و نگارگری برای امرار معاش مشغول بود.
سال 1374 شروع یک تحول هنری در آثارش بود که از مجموع تجربیاتی که در نگارگری و مجسمه سازی و گچبری و تجربیاتی که در صنعت تراشکاری و مدل کسب نموده بود شروع به ساخت مجسمه های مینیاتور پارسی نمود هنرمندان کشورهای چین وژاپن و هند همزمان با نقاشی مینیاتور به ساخت مجسمه مینیاتور هنر سرزمینشان می پرداختند اما در ایران به دلیل مشکلاتی که درساخت مجسمه وجود داشت مینیاتور ایرانی در حد نقاشی و دو بعدی و گاها نقش برجسته محدود گشته بود.
نیک سیرت مدت 4 سال به تحقیق و طراحی و کسب تجربه در مورد هندسه – نشانه شناسی و مفهوم گرایی در هنر نگارگری و مینیاتور ایرانی پرداخت تا در آخر شروع به ساخت مجسمه سماع در سال 1378نمود و این اثردر تاریخ 1384/6/5 در کتابخانه ملی به عنوان اولین مجسمه زن مینیاتور پارسی ثبت گردید مجسمه حضرت مولانا به ارتفاع 3 مترکه از سال 1380 تا سال 1383 به صورت اجرا زنده درحضور مخاطبان گالری نیک واقع در ساختمانهای( آ. اس. پ ) به اتمام رسانده بود در کتابخانه ملی به عنوان اولین مجسمه مینیاتورمرد پارسی ثبت نمود و در کنار آن مجموعه تحقیقات خود از طراحی – هندسه – و نشانه شناسی و حکایت مجسمه مینیاتور پارسی را به نوشتار در آورد و مجموعه گردآوری شده را در کتابخانه ملی به ثبت رسانید.
نیک سیرت به دور از هر ادعایی درادای دین و انجام رسالت و تعهد تنها با تجربیاتی که به صورت عملی کسب نموده بود شروع به راه پر فراز و نشیب برای ساخت مجسمه های مینیاتور ایرانی نمود که تمام آنرا مدیون دوستان و عزیزانی می داند که در این راه هر بار که به بن بست میرسید انرژی مضاعف به او می دادند و تشویق می نمودند که بدون درنظر گرفتن و پرداختن به حاشیه تنها به ساخت آثاری بپردازد که حسرت گذشته را بدوش نکشد.
او ازدیدارش با استاد علی اکبر صنعتی به زمانی اشاره دارد که قصد داشت پس ازبرگزاری نمایشگاهش به شغل دیگری که به او پیشنهاد شده بود بپردازد.
استاد صنعتی پس از حضور در افتتاحیه نمایشگاه در مورد نقاشیهای آبرنگ به او فرمودند در کارهایت پشتکاردرکثرت کار و بیان احساس می بینم و در مورد مجسمه های مینیاتوری فرمودند درظاهرآثار قدرت اجرای تکنیک ودر لایه های زیرین کار رنج را می شود مشاهده نمود که این تعریف ونظر کارشناسی از استادی بی بدلیل جان دوباره ای به او داد.
حمایت جناب عبدالرضا نوذری مدیر عامل شرکت بتن شیمی در احداث گالری نیک و آموزشگاه پیکره همچنین آشنایی با استاد ابراهیم میرزای ناظر (مترجم زبانهای کهن پارسی ) که حمایت و همکاری برای ترجمه حکایات مجسمه ها ی مینیاتور پارسی داشتند وآشنایی با دکتر دولتی رئیس دانشکده علمی کاربردی که زمینه مساعدی در آموزش مجسمه برای او مهیا ساختند و در کتاب 50 سال آموزش خود از نحوه نوین آموزش مجسمه توسط نیک سیرت به تفضیل اشاره نمودندهمچنین آشنایی با اساتید بزرگی همچون استاد اجلی (خطاط) دکتر اکبرعالمی وتحلیلهایی که از مجسمه مینیاتور دشتند استاد بهمن نیکو (نقاش آبرنگ و معمار) استاد فرزانه پور مینیاتوریست و استاد ملکی (مینیاتوریست ) دکترمحمدبینازاده محقق وروانشناس استاد بهمن آزموده (مجسمه ساز) استاد طاها بهبهانی ( از بزرگان مجسمه و نقاشی ) استاد علی معلم دامغانی که یکی از بهترین تحلیل ها را بر روی آثار نیک سیرت داشته اند دکتر رضا لاهیجی(محقق) و استاد پیروز ارجمند (موسیقیدان ) استاد احسان عبائی ( نوازنده تار ) که موسیقی مجسمه سکوت رانواختند مهندس شهاب حجازی( ریخته گر برنز مجسمه های پارسی ) و دیگر بزرگان که هر کدام در برهه های متفاوتی انرژی مضاعفی به او داده اند تا در مسیری که انتخاب نموده است پایدار بماند از جمله نعماتی که نیک سیرت همیشه سپاسگزار آن می باشد.
او خود را مدیون دوستان خوب و خانواده اش میداند. مادری داناوهمراه وپدری بزرگوارکه همواره او را تشویق می نمود وهمسری که چون کوه پشتیبانش بوده و دایی که همچون برادر در کنارش بوده ودیگر نزدیکان که هر یک سهمی بزرگ در زندگی او داشتند و شاگردش حسین خادم الرضا پسر نوجوانی با استعداد وباعاطفه که به مدت 5 سال با تمام وجود در خدمت ساخت مجسمه های مینیاتور بوده.
اونام بردن و قدردانی از عزیزانی که جمع کثیری از آنان به سوی حضرت حق پر کشیده اندرا تنها برای قدردانی ساده نمیداند چرا که می توانست این تشکر را برای تک تکشان در جایی غیر از رزومه داشته باشد اما تاکید بر این مهم بدان جهت است که هنر ایرانی یک هنر روایت است و در صورتی موفق خواهد بود که با پیرامون خود از طریق حکایت و فرم ارتباط موثری برقرار نموده باشدو تبادل احساس بین مخاطب و آثار برقرار شده باشد.
هنر مینیاتور ایرانی آمیخته با زندگی روزمره است و اگردوباره مینیاتور به زندگی روزمره مردم در این سرزمین بازگردد معرفت و دگرخواهی و سپاسگزاری که در جامعه ایرانی در تمام جنبه های زندگی هر روز کم رنگ شده است جانی دوباره میگیرد چرا که گذشت پهلوانی و دگرخواهی و تواضع و حرمت و نجابت شالوده هنر و فرهنگ ایرانیان می باشد .
فرهنگ و هنر ایرانی جمع گرا و معرفت شناس است و از افسردگی و تنهایی به دور است .
نیک سیرت مقاله ای مفصل در مورد آمیختگی هنر ایرانی در ورزش و خوراک و معماری و پوشاک تحقیق و جمع آوری نموده است مجسمه مینیاتور پارسی شامل هندسه رمزگرایی نشانه گرایی و حکایت و پند و عبرت و موسیقی می باشند ترجمه حکایات به زبانهای اوستایی و پارسی میانه (پهلوی )می باشند که در هر مجسمه بنا به نیاز هر کدام از این موارد بر حسب طراحی مجسمه به آن پرداخته شده است به گونه ای که شما در کنار هر مجسمه یک حکایتی که مجسمه بر حسب آن ساخته شده میخوانید همانگونه که در هنر مینیاتور و نگارگری شعرهایی را در حاشیه ملاحظه می فرمایید که نقاشی از آن اشعار نشآت گرفته است .
برای بهتر شناختن آثارلازم است به بخشی از نقد وبررسی مجسمه های مینیاتورازبیان استاد منوچهر مغاری کارشناس درجه یک مرکز هنرهای تجسمی وموزه معاصرکه برای معاونت مرکز هنرهای تجسمی درسال1383نوشته اند توجه کرد.
«درگستره های رضا نیک سیرت میتوان شناخت وتجربه ومهارت لازم را برای تجسم وفرم بخشی عناصرتشکیل دهنده درموضوعهای ارائه شده وساختار پیکره های سمبلیک نگارگری در یافت کرد.گویش تجسم یافته در چگونگی محتوایی ومفهومی عناصر چین های جامه فیگورهای زنان نگارگرانه وچین وشکن گیسوان با تکیه برتفکرفلسفی وعرفانی آثارادبی ایران وطراحی وتصویرپردازی نگارگرانه میباشدکه مجسمه سازباشناخت عناصرمربوط ودرذهنیت مستقل خویش به آن شکل بخشیده است درک محتوایی آثارنگارگرانه نیک سیرت در صورتی در ذهن بیننده صورت میگیرد که به مشخصات وجزئیات عناصرتشکیل دهنده موضوع های نگارگری سنتی ایران از لحاظ معنی عرفانی آن آگاهی داشته باشددرعین حال که ظاهر مجسمه های نیک سیرت از لحاظ حرکت درفضاوحالات مدل مشابه قالبهای مجسمه های رمانتیک اروپائی جلوه گر میشود ولی باتمرکزروی حرکتهای عمومی فیگورهای نگارگرانه نیک سیرت درفضاوحالات تجسم یافته آن وچرخش فرم های جامه وچهره هادرموضوع وحرکات فیگوردرفضامیتوان بهاین تفاوت اساسی درانتخاب واجرای مجسمه سازبا موضوع اروپایی وشیوه ارائه پی برد.درعین حال ارزشهای خلاقانه نیک سیرت رامیتوان درحرکتهای انتزاع یافته از فرم وفیگورهای عناصرواقع گرایانه درشکل ملموس مینیاتورهای مکاتب اصیل مینیاتورایران ملاحظه کردکه نمونه این شیوه تفکر واجرای مجسمه سازرادرقالبهایی ساخته شده ازفیگورهای مینیاتوری دوره صفویه میتوان ملاحظه کرد.
درهر حال میتوان احساس نزدیکی به نحوه تفکر هنرمندان مکاتب مینیاتوررادراین آثارمشاهده وادراک کرد.عدم حضورفضای دربرگیرنده مانندآنچه که موضوعهای مینیاتور ایرانی را کمپوزسیون مستحکم وجامعی میبخشد دراین آثارمجسمه رضا نیک سیرت فیگورهای ساده برداشته شده مینیاتورهای نیک سیرت رابه تک پرتره های مکاتب دوره صفویه نزدیک میکندکه در شیوه اجرایی آن هماهنگی عناصر مهمترین نقش رابرای ارزش بخشیدن هنرشان ایفا می کند.
اصلی که مجسمه ساز نیک سیرت در آغاز راهی دشوارودرعین حال ارزشمند درفضای هنری کشوربرای تثبیت آن به عنوان یک بعدمستحکم وتزلزل ناپذیردرجهت حفظ هویت اصیل مینیاتورمکتبی میبایست بیشتراز تزئین قالبهای مورد نظرخود رعایت کند.»
بخشی ازفعالیتهای هنری نیک سیرت برگزاری 27 نمایشگاه انفرادی و جمعی طی سالهای 1374 تا 1400 ثبت11اثرمجسمه مینیاتور پارسی در واحد ثبت اثار کتابخانه ملی ثبت سبک نوین مجسمه های مینیاتور پارسی در واحد ثبت اثار کتابخانه ملی اجراِی زنده ساخت مجسمه حضرت مولانا در گالری نیک سالهای 1380تا1383 ساخت اولین مجسمه مینیاتور جهان(مجسمه سماع ) تدریس دردانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز تدریس در دانشگاه جامع علمی کاربردی تهران تدریس در آموزشگاه مجسمه سازی پیکره احداث ومدیریت گالری نیک احداث ومدیریت آموزشگاه مجسمه سازی پیکره همکاری در مرمت سر در کتابخانه ملی میدان ارگ تهران همکاری درمرمت موزه تالار چهل ستون اصفهان 1369 همکاریدر مرمت نقاشی گچبری هتل عباسی اصفهان1369 مرمت تالار مولوی تهران بامدیریت استاد بهمن بزرگی داوری جشنواره مجسمه های چوبی صنایع دستی استان گیلان1391 داوری جشنواره مجسمه های شنی گیلان سواحل چمخاله1390 برگزاری نمایشگاه مجسمه در نهمین کنفرانس بین المللی تجارت جهانی (دکو)2016 سخنرانی دردهمین کنفرانس بین المللی تجارت جهانی (دکو)2017 سخنرانی در همایش هم اندیشی تخیل هنری –معاونت علمی پژوهشی فرهنگستان هنردر دانشگاه شهید بهشتی1383 سخنرانی درهمایش جلوهای هنر ایرانی در فرهنگستان هنر شرکت در نمایشگاه بین المللی طلاوجواهر 1396 شرکت در نمایشگاه پنجمین سالانه مجسمه سازی چهارسوی خیال انجمن مجسمه سازان ایران شرکت در نمایشگاه گروهی حمایت از زلزله زدگان زنجان-قزوین وهمدان-فرهنگسرای هنروشهرداری تهران و یونیسف شرکت در اولین دوسالانه مجسمه سازی تهران شرکت در دومین دوسالانه مجسمه سازی تهران شرکت در چهارمین سمپوزیم مجسمه سازی بین المللی تهران ساخت ونصب مجسمه شهری در پارک اندیشه تهران (مجسمه سنگی مریدان) ساخت مجسمه شهری سردیس مجسمه مینیاتوری حضرت فردوسی(شاندیز مشهدمقدس) ساخت مجسمه شهری پیر مغان (سنگ –موزه ایران شناسی) دریافت تندیس دومین جشنواره سراسری مجسمه های چوبی استان گیلان لنگرود دریافت لوح تقدیر از بنیاد پرفسور سید محمود حسابی دریافت لوح سپاس از کانون هموفیلی ایران دریافت لوح سپاس جشنواره مجسمه های چوبی موسسه فرهنگی ارنا دریاف لوح تقدیر از دانشگاه علمی کاربردی 1381نیم سال اول دریافت لوح تقدیر از دانشگاه علمی کاربردی نیمسال دوم1381 لوح تقدیر از معاونت آموزشی حوزه هنری لوح تقدیرانجمن مجسمه سازان به جهت شرکت در نمایشگاه چهارسوی خیال97 لوح سپاس جشنواره مجسمه های چوبی اداره گل میراث فرهنگی وگردشگری استان گیلان1391 نگارش کتاب سبک نوین نشانه گرایی درمجسمه های مینیاتور پارسی نگارش کتاب همسفر با ساخت مجسمه حضرت مولانا نگارش کتاب روش ساخت مجسمه های سنتی ومدرن مینیاتور پارسی نگارش مقاله بیان نمادین مجسمه وموسقی درهنر ایرانی با همکاری استاد پیروز ارجمند نگارش مقاله حضور وتاثیرمینیاتور در زندگی ایرانیان قدیم گزارشهای خبری ونقد وبرسی اولین مجسمه مینیاتور پارسی در برنامه های متعدد تلویزیونی وخبرگزاریهای داخلی و خارجی: